PUNKTY ZWROTNE
Galeria Sztuki Wspรณลczesnej BWA w Katowicach, 2021
"Michalina Bigaj buduje w galerii zaciszne miejsce do namysลu nad kryzysem klimatycznym. Nie znajdziemy tu efektownych diagramรณw, wykresรณw, podsumowaล badaล i obserwacji. Artystka nie prรณbuje poszukiwaฤ drรณg ratunku, ani remedium na zbliลผajฤ cฤ siฤ nieuchronnie katastrofฤ. Ze spokojem buduje kolejne ponure metafory przyszลoลci. Snuta przez niฤ historia rozgrywa siฤ na poziomie mikro, przebiega niemal niezauwaลผalnie, toczy siฤ w codziennych scenografiach. Zgodnie z greckฤ etymologiฤ sลowo katastrophe oznacza nie tylko nagลy koniec, ale i odmianฤ. Geologia poลwiadcza piฤฤ wielkich katastrofalnych procesรณw w dziejach Ziemi, ktรณre caลkowicie odmieniลy jej oblicze. Wszystkie tak zwane okresy wielkiego wymierania byลy koลcem (jakiegoล) ลwiata, ale jednoczeลnie okazaลy siฤ poczฤ tkiem nowej ery, tak jak w przypadku antropocenu miejsce wymarลego homo sapiens prawdopodobnie zajmฤ inne bardziej odporne gatunki. Idฤ c tym tropem artystka zanurza siฤ w ciemnej ekologii przyglฤ dajฤ c siฤ problematycznemu pojฤciu natury, od wiekรณw przeksztaลcanej, projektowanej, dewastowanej przez czลowieka. Mocnym punktem tego wyobraลผenia jest powracajฤ w jej realizacjach apokaliptyczna wizja pลonฤ cej rzeki jako obrazu zaburzonego porzฤ dku, niepokojฤ cego sygnaลu koลca ลwiata do jakiego przywykliลmy. Zmiana ลผyciodajnej wody na trawiฤ cy wszystko ogieล buduje w wyobraลบni scenariusze zdarzeล, w ktรณrych ziemia pustoszeje i wyludnia siฤ, a krajobraz zmienia siฤ pod wpลywem toksycznych substancji, zamierajฤ c pod czarnฤ powลokฤ . Ten niesprecyzowany, podskรณrny niepokรณj okazuje siฤ doลwiadczeniem ลฤ czฤ cym. Pojฤcie wspรณlnoty w niebezpieczeลstwie wiedzie ku refleksji nad bazowฤ czynnoลciฤ oddychania. Cyrkulacyjna natura oddechu podwaลผa stabilne granice ciaล, na ktรณrych bazowaลo rozumienie podmiotowoลci budowanej w oparciu o rozrรณลผnienie na to, co zewnฤtrze i wewnฤtrzne. Oddech stawia pod znakiem zapytania przekonanie o ludzkiej wyjฤ tkowoลci i osobnoลci, nakierowujฤ c uwagฤ na sieฤ miฤdzygatunkowych powiฤ zaล i uwikลaล. Pojawiajฤ ce siฤ razem z oddechowymi metaforami, widmowe, nigdy nie wzniesione pomniki dla bakterii, grzybรณw, roลlin, zwierzฤ t, wody, gleby, wiatru skลadajฤ siฤ na model nowej solidarnoลci, w ktรณrych ลผaden gatunek nie ma uprzywilejowanego statusu. Wszyscy bez wyjฤ tku dzielimy to samo zatrute powietrze, zanieczyszczonฤ wodฤ, skaลผony pokarm."
Tekst kuratorski: Marta Lisok